Tiền có mua được hạnh phúc không? Khoa học đã luôn tự hỏi về điều này trong nhiều thập kỷ qua, và sẽ còn lâu mới có một câu trả lời hoàn chỉnh, không gây tranh cãi. Nhưng có một điều rõ ràng được rút ra từ một số lượng lớn các nghiên cứu: mối quan hệ giữa thu nhập và hạnh phúc rất phức tạp.
Cả những suy nghĩ thông thường và nghiên cứu đều cho chúng ta biết rằng khi một người đang gặp khó khăn về tài chính, việc kiếm được nhiều tiền hơn sẽ giúp gia tăng đáng kể cảm giác hạnh phúc. Sự căng thẳng dai dẳng của nghèo đói, suy cho cùng, sẽ gây ra sự khốn khổ (và gây rối loạn trí thông minh chức năng của bạn). Nhưng theo một số nghiên cứu trước đây đề xuất ngưỡng thu nhập trên 75.000 USD một năm, việc có nhiều tiền hơn dường như chỉ giúp ích cho một số người và một số thước đo hạnh phúc.
Vậy thì những người muốn tận dụng từng đồng tiền vất vả kiếm được để có được niềm vui thì sao? Mặc dù sự nghiên cứu về việc kiếm nhiều tiền hơn có khiến bạn hạnh phúc hơn hay không có thể thay đổi liên tục, nhưng những nghiên cứu gần đây đã đưa ra gợi ý đơn giản về cách tiêu tiền hợp lí nhất để tối đa hóa hạnh phúc của một người.
Trải nghiệm hay vật chất?
Câu trả lời phổ biến nhất cho câu hỏi làm thế nào để tiêu tiền sao cho hạnh phúc nhất là tập trung vào trải nghiệm hơn là vật chất. Việc mua sắm vật chất (một chiếc TV mới, một chiếc ô tô đẹp) có thể mang lại cảm giác thỏa mãn tức thời, và cảm giác phấn khích đó cũng sẽ nhanh chóng biến mất. Tuy nhiên, những trải nghiệm như các chuyến đi, các lớp học và các hoạt động với những người thân yêu sẽ để lại những kỷ niệm không phai trong suốt quãng đời còn lại của chúng ta.
Không chỉ vậy, việc lên kế hoạch cho những trải nghiệm còn mang lại cho chúng ta niềm vui ngay cả trước khi chúng xảy ra. Nhà nghiên cứu Amit Kumar từng cho biết tại một hội nghị chuyên đề về mối quan hệ giữa tiền bạc và hạnh phúc: "Những người chờ đợi một trải nghiệm có xu hướng có tâm trạng tốt hơn và cư xử tốt hơn những người chờ đợi một điều tốt đẹp về vật chất."
Quan điểm này hoàn toàn có cơ sở. Rất nhiều bằng chứng xác nhận rằng việc tập trung vào sự giàu có và của cải vật chất có xu hướng khiến con người cảm thấy trống rỗng và không hài lòng. Nhưng một nghiên cứu mới hơn đã bổ sung thêm một vấn đề nữa cho lời khuyên về việc tiêu tiền như thế nào để tối đa hóa hạnh phúc.
Mục tiêu mới là vấn đề cốt lõi
Trong nghiên cứu mới - được công bố gần đây trên Tạp chí Tâm lý xã hội Anh - các nhà nghiên cứu đã yêu cầu 452 người tham gia mô tả một giao dịch mua bán khá lớn gần đây, không bao gồm các chi phí hàng ngày như hóa đơn. Họ cũng được yêu cầu đánh giá mức độ hài lòng và hạnh phúc mà việc mua sắm đó mang lại cho cuộc sống của họ cũng như mức độ phù hợp của nó với các mục tiêu bên ngoài (những mục tiêu liên quan đến kỳ vọng của người khác) và mục tiêu bên trong (những mục tiêu mà chúng ta theo đuổi vì lý do riêng của mình) của họ.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, nếu việc giao dịch càng phản ánh mục tiêu bên trong của một người, thì người đó càng nghĩ rằng nó giúp họ hạnh phúc hơn. Nói cách khác, hạnh phúc xảy ra khi mọi người chi tiền cho thứ gì đó quan trọng đối với cá nhân họ.
Điều đó không có nghĩa là không có sự liên quan giữa vật chất và trải nghiệm. Trải nghiệm mang lại nhiều niềm vui hơn vật chất. Nhưng việc đưa bản thân tiến một bước gần hơn đến những gì bạn thực sự mong muốn trong cuộc sống mới là điều quan trọng nhất.
Theo một trong những tác giả của nghiên cứu, nhà tâm lý học Olaya Moldes Andrés của Đại học Cardiff, phát hiện này thể hiện một kết quả rất thiết thực. Bà cũng khuyên mọi người nên tạm dừng để suy nghĩ về lý do mua thứ này hay thứ khác, và sẽ sử dụng nó như thế nào. Nếu bạn đang tiêu tiền để cố gắng gây ấn tượng với mọi người hoặc xây dựng một hình ảnh nhất định (tức là thỏa mãn các mục tiêu bên ngoài), thì việc vung tiền có thể không thực sự xứng đáng.
Vì vậy, khi bạn có thêm tiền để chi tiêu trong tương lai, hãy dành một phút để suy nghĩ về các mục tiêu của mình. Hãy xác định những gì bạn muốn trong cuộc sống và cách bạn có thể sử dụng tiền để đưa bản thân đến gần hơn với điều đó. Đó chính là cách để bạn có được hạnh phúc lớn nhất từ những đồng tiền của mình.
Lưu Ly/Nguồn: INC