Sân khấu Việt chịu chi mua bản quyền vở ăn khách nước ngoài

Mua bản quyền, học cách sản xuất vở diễn

Alice ở xứ sở thần tiên là một sản phẩm do Nhà hát Kịch VN hợp tác sản xuất với Tập đoàn Pacific Ocean Partners và Trường ĐH Australian Institute of Music (Úc). Vở diễn thậm chí còn là một dự án trọng điểm của nhà hát trong năm 2022. Không chọn một dự án kịch nói vốn là sở trường, nhà hát đã dấn thân vào nhạc kịch để học từng bước trong mọi khâu sản xuất vở diễn. Một trong những chuyện hậu trường học được ở đây chính là những đàm phán về bản quyền.

NSND Xuân Bắc nhớ lại: "Đối tác của chúng tôi đã đàm phán, mua bản quyền để dàn dựng ở VN. Họ có những quy định rất rõ, mua để làm gì, dựng để học hay để kinh doanh, có sử dụng các trang phục giống bản công diễn của họ hay không… tất cả những điều đó đều có mục riêng. Tức là bạn mua ở mức nào thì sẽ được sử dụng ở mức đó".

Cùng lúc, Nhà hát Tuổi trẻ cũng có nhiều vở đang sử dụng cần mua tác quyền. Nhà hát đã đàm phán để được dựng Chuyện con mèo dạy hải âu bay và mới nhất là Người lạ hoàn hảo (tại VN bản điện ảnh có tên Tiệc trăng máu). Việc mua 2 vở diễn này được thực hiện liên tiếp. Chuyện con mèo dạy hải âu bay được mua, dựng và ra mắt năm 2023, còn Người lạ hoàn hảo vừa ra mắt vào tháng 3.2024.

Hiện tại, nếu như Alice ở xứ sở thần tiên đã dừng biểu diễn thì Chuyện con mèo dạy hải âu bay và Người lạ hoàn hảo vẫn tiếp tục sáng đèn. Các vở diễn mua tác quyền của Nhà hát Tuổi trẻ đang gánh trên vai "trách nhiệm" trả vốn, cũng như sáng đèn liên tục. "Chuyện con mèo dạy hải âu bay là vở diễn chúng tôi có suất diễn là bán được liên tục, khả quan trong cả năm qua", NSND Doãn Bằng chia sẻ. Người lạ hoàn hảo dù mới chào sân cũng đã được xếp suất diễn liên tục.

Nguồn thu khả quan

NSND Doãn Bằng, Phó giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, cho biết Công ty Nhã Nam đã giúp đơn vị của ông kết nối với chủ thể nắm giữ tác quyền Chuyện con mèo dạy hải âu bay (tác giả là nhà văn Chile nổi tiếng Luis Sepúlveda). "Đó là một khoản tiền rất tượng trưng, vì họ cũng chia sẻ với việc chúng tôi dựng kịch để phục vụ thiếu nhi. Trong thư gửi họ, chúng tôi cũng nói rõ Nhà hát Tuổi trẻ là một nhà hát quốc gia, là một nhà hát chuyên phục vụ thiếu nhi", NSND Doãn Bằng nói.

Trong khi đó, bản quyền của Người lạ hoàn hảo cao hơn so với Chuyện con mèo dạy hải âu bay. Mặc dù vậy, nhà hát cũng rất quyết tâm mua được tác quyền để công diễn tác phẩm này. Lý do này đến từ việc đây là "một kịch bản ăn khách bậc nhất, đã được dựng ở 30 nước" như lời của NSƯT Sĩ Tiến, Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ. Sự ăn khách này đã thể hiện ở doanh thu kỷ lục của Tiệc trăng máu. Bên cạnh đó, bản thân anh em nghệ sĩ trong nhà hát cũng rất tha thiết với kịch bản này.

NSND Doãn Bằng nói: "Chúng tôi cũng có những đàm phán và sau cùng phía đối tác cũng có giảm giá so với con số ban đầu. Tuy nhiên, con số tuyệt đối thì không thể tiết lộ do điều khoản bảo mật". Mặc dù vậy, ông cũng cho biết số tiền tác quyền này cao hơn so với số tiền mua Chuyện con mèo dạy hải âu bay. Theo dự kiến, nhà hát có thể phải biểu diễn liên tục trong cả năm mới chạm đến điểm hòa vốn. Nhưng điều đáng mừng là các suất diễn của vở này đều đặn.

NSND Xuân Bắc chia sẻ ông rất tin vào xu hướng mua tác quyền các vở diễn ăn khách để mang về biểu diễn trong nước. "Các tác phẩm đó thu hút mặt bằng khán giả tốt hơn và do đó sẽ được mua nhiều lên. Chúng ta cũng sẽ quen hơn với việc đàm phán tác quyền, cũng quen hơn với sự chặt chẽ của bảo vệ tác quyền trên thế giới", NSND Xuân Bắc nói.

Khi ra sân chơi tác quyền thế giới nhiều hơn, các nghệ sĩ cũng sẽ có những ứng xử phù hợp, linh hoạt để vừa tôn trọng luật lệ vừa… tiết kiệm. Cá nhân NSND Xuân Bắc, trên con đường dựng những vở diễn cho thiếu nhi cũng nhiều lần mua tác quyền để được sử dụng tạo hình các nhân vật như Người nhện hay một số nhân vật hoạt hình nổi tiếng khác. Trong khi đó, với Nhà hát Tuổi trẻ, NSND Doãn Bằng chủ trương tự xây dựng một số trang phục, tạo hình riêng cho các nhân vật cổ tích, để tránh không phải mua tác quyền tạo hình này.

Theo Thanh niên