Dùng Toán học để tạo ra phương pháp trị liệu ung thư

Bước ngoặt

Trachette Levon Jackson sinh ngày 24 tháng 7 năm 1972. Do đặc thù công việc của cha cô, một thành viên của Lực lượng Không quân Hoa Kỳ, Jackson và gia đình phải chuyển nhà hai năm một lần. Suốt những năm tháng tuổi thơ, cô liên tục phải học cách làm quen với môi trường mới, bạn bè, thầy cô mới bởi những lần di chuyển ấy. Mãi cho tới năm 12 tuổi, gia đình cô mới định cư tại Mesa, bang Arizona (Mỹ).

Hiện nay, Jackson đã trở thành giáo sư Toán học nhưng ít ai biết được Jackson từng không có ý định theo đuổi môn này. Thay vào đó, kỹ thuật là chuyên ngành cô lựa chọn tại đại học. Trong một lần nhìn thấy những tờ rơi được phát quanh khoa Toán, nói rằng sẽ có một người đến trường, sử dụng Toán học để lý giải việc báo đốm hình thành đốm trên da như thế nào, Jackson đã bị thu hút bởi thông tin đó. "Tôi đã nghĩ làm gì có chuyện môn Toán lại liên quan đến chuyện báo đốm. Tôi vẫn tham gia buổi giảng đó nhưng không hiểu được nhiều lắm. Khi đó tôi vẫn chưa tốt nghiệp đại học. Nhưng tôi nhận ra rằng Toán học có tiềm năng giúp ta khám phá các hiện tượng sinh học và tạo ra sự thay đổi. Khoảnh khắc ấy, tôi biết rằng mình sẽ theo đuổi ngành Toán học - Sinh học."

Jackson chia sẻ, theo đuổi Toán học ứng dụng là lựa chọn đúng đắn nhất mà cô từng làm. Nữ giáo sư này là một trong những người tiên phong nghiên cứu và ứng dụng Toán học trong Sinh học, Y học, đặc biệt là tìm ra phương pháp chữa trị ung thư bằng sử dụng các mô hình Toán học.

Luận án tiến sĩ năm 1998 của cô có tựa đề "Mô hình toán học trong hai bước hóa trị ung thư" và hơn 20 năm qua, cô luôn dành tâm sức cho nó. Cùng với các đồng nghiệp của mình tại Đại học Y khoa Chicago và Michigan, Jackson tạo ra các mô hình toán học cho một phương pháp điều trị được gọi là "phương pháp điều trị phân tử có mục tiêu". Nghiên cứu này tập trung vào sự hình thành mạch, sự phát triển của khối u cũng như chu trình giảm phân của một tế bào, thời gian tồn tại và hành vi của nó trong chu kỳ tăng trưởng.

Để làm được điều này, cô cộng tác với các bác sĩ chuyên khoa ung thư, lắng nghe các câu hỏi và vấn đề của họ, cố gắng tìm ra những gì mà mô hình toán học có thể giải quyết cho tình huống cụ thể. Từ các dữ liệu sinh học thu thập được, cô phát triển các mô hình thể hiện cách các khối u phát triển và cách chúng phản ứng với liệu pháp điều trị. Theo Jackson: "Bằng cách sử dụng các mô hình toán học, chúng ta có thể tiết kiệm thời gian, tiết kiệm tiền bạc và đưa ra các dự đoán mà không gây hại cho cuộc sống con người".

Truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ

Không chỉ nghiên cứu khoa học, Jackson còn là một nhà giáo dục trong ngành STEM. Nữ giáo sư luôn cảm thấy quá trình nghiên cứu học thuật của mình thành công một phần là nhờ các chương trình hỗ trợ phụ nữ và người thiểu số trong Toán học và Khoa học.

Jackson dành nhiều thời gian để truyền cảm hứng cho các nhà Toán học trẻ tư duy về những cách ứng dụng bộ môn này qua Chương trình Học giả Khoa học và Toán học Michigan. Cô chia sẻ: "Tôi truyền đạt với các em học sinh về mối liên hệ giữa Toán học và Khoa học sớm nhất có thể. Tôi luôn cố gắng nhấn mạnh rằng, ngày nay, khoa học liên ngành đang ngày càng phát triển. Các em học sinh không cần phải giới hạn bản thân trong môn Toán hoặc môn Sinh. Nếu yêu thích Toán học và cũng mong muốn theo đuổi ngành Y, em đó có thể nhận ra giá trị của việc có kiến thức Toán học vững chắc và tìm ra cách áp dụng công cụ định lượng này trong sự nghiệp Y khoa. Một trong những khả năng tốt nhất của tôi là khơi dậy sự hào hứng ở những người khác, đặc biệt là các em học sinh".

Thùy Chi (dịch)