Thơ mẹ viết cho con trong thơ nữ Việt Nam hiện đại

1. Trong cụm tác phẩm của nữ sĩ Xuân Quỳnh (1942 - 1988) được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt 5, 2017) , mảng thơ thiếu nhi là chủ lực. Các tác phẩm viết cho con trai út Lưu Quỳnh Thơ (Mí, 1975 - 1988) là kết tỏa bất ngờ của tình mẹ hòa nhịp cùng tâm hồn trẻ thơ. Những bài thơ đằm thắm, thăng hoa nhất của Xuân Quỳnh hầu như đều viết trong 15 năm hôn nhân với Lưu Quang Vũ cũng như chùm thơ thiếu nhi hay nhất là dành cho cậu con chung, con trai út của hai người. Má Quỳnh cũng không quên viết cho Lưu Minh Vũ (Kít) - con trai riêng của chồng và vợ đầu - diễn viên Tố Uyên, bằng tình thương sâu sắc. Qua những bài thơ vừa trong trẻo tươi sáng mà cảm động ấy, tình mẹ con không thể tách rời, dù ở bất cứ không gian hay thời gian nào: Tuổi con là tuổi ngựa/Nhưng mẹ ơi đừng buồn/Dẫu cách núi cách rừng/Dẫu cách sông cách bể/Con tìm về với mẹ/Ngựa con vẫn nhớ đường (Tuổi ngựa); Tính mẹ cứ là hay nhớ/Lúc nào cũng muốn bên con/ Nếu có cái gì gần hơn/Con yêu mẹ bằng cái đó/- À mẹ ơi có con dế/Luôn trong bao diêm con đây/Mở ra là con thấy ngay/Con yêu mẹ bằng con dế (Con yêu mẹ).

Gia đình Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh và hai con trai: Lưu Minh Vũ (Kít) và Lưu Quỳnh Thơ (Mí) TƯ LIỆU

Khi cất tiếng khóc chào đời, đứa trẻ cũng được nhận dòng sữa ngọt ngào từ bầu vú mẹ mà tiếp tục lớn lên. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ đã nói giúp biết bao người mẹ trên đời về khoảnh khắc thiêng liêng gắn kết ấy: Đôi làn môi con/Nghiêng về vú mẹ/Như cây lúa nhỏ/Nghiêng về phù sa/Như hương hoa thơm/Nghiêng về ngọn gió/... Như búp hoa huệ/Ngậm tia nắng trời (Trắng trong, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã phổ thành bài hát Khúc hát ru của người mẹ trẻ).

2. Mẹ bồi đắp cho con về thể chất, tinh thần, trao cho con kiến thức, trải nghiệm, làm cho con có những hiểu biết nhiều mặt về đời sống. Những thứ mà không sách vở nào dạy hết được thì mẹ sẽ dạy con bằng chính cuộc đời của mẹ:Nơi con hòa bình nơi khác chiến tranh/Phía trước văn minh đằng sau tăm tối/Người sang kẻ hèn người no kẻ đói/Trên thế giới này hạnh phúc chẳng chia đều/Lớn lên rồi con sẽ hiểu tình yêu/Không tìm được dễ dàng như phép tìm thương số/Dẫu vậy/Mẹ vẫn muốn con tin vào sách vở/Bởi phép chia không có lỗi đâu con (Phép chia không có lỗi - Phi Tuyết Ba).

Còn nữ sĩ Giáng Vân, chị muốn truyền cho con lòng bao dung của một thiên tính nữ: Con gái yêu ơi thế giới rộng dài/Lòng mẹ dù có mênh mông, làm sao theo hết chân con bước/Con hãy học yêu cả cuộc đời/Yêu cả những tình yêu không có mẹ/Con có thấy những cái cây con đang tỏa những cái rễ non trong đất/Chúng đang tự tìm kiếm thức ăn để tự nuôi lớn mình/Trong cuộc kiếm tìm đó chúng học hòa thuận với tất cả/Trong tình yêu đôi khi cũng nặng nhọc xiết bao(Thơ viết cho con).

Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn thì ân cần dặn con về lòng nhân hậu: Với người qua đường, con ơi, chút ít/Con hãy sẻ chia lòng thảo thơm/Mai đây khi mẹ không còn/Con chỉ gặp những tấm lòng thơm thảo (Dặn con).

Nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn FACEBOOK NHÂN VẬT

3. Vi Thùy Linh, một nhà thơ thế hệ 8X, đã viết nhiều bài thơ cho con thật đặc biệt, khi chưa đầy 20 tuổi (và thực tế đến tuổi 35 mới làm mẹ). Nhiều bài thơ của Vi Thùy Linh bộc lộ khát khao cháy bỏng được làm mẹ hòa quyện trong ước vọng ngày mai. Ở đó, ta bắt gặp tình yêu của lứa đôi và tình mẫu tử cùng ngân vang: Cúi nhìn tình yêu cựa mình thanh mảnh/Chỉ thấy khói mưa là hơi thở anh/Bầy con má phính cắn giấc mơ em/Tấm lưng khóc rung mọi đường kinh tuyến (Soi mưa). Vi Thùy Linh đã có nhiều cuộc trò chuyện trong tâm tưởng với đứa con trong tương lai của mình: Con trai ơi! Con cho mẹ một sinh lực phi thường/Để biết im lặng và nhẫn nại/… Con trai yêu thương của cha mẹ ơi!/Hãy dỗ mẹ: “Đừng khóc!”/Vì mặt trời thiêu đốt ngã rồi/Tất cả các loài chim đều được sống để dậy thì tiếng hót hợp xướng cùng con bi bô/Mỗi cánh sao măng tơ vươn vai vào ngày mai ngọt lịm (Đồng tử).

Các hình ảnh thơ lộng lẫy, tràn ngập, dào dạt ùa về trong một khát khao hạnh phúc, ước mơ làm mẹ cho tương lai của con: Biển rộng ra, núi rừng xanh nguyên sinh, da trời liền lại/Hoa muôn loài ùa về Việt Nam nở theo mái tóc của những bé Xù/Đêm tháng 5 mẹ nằm chờ sáng/Bầu nước mắt hàm tiếu trong tim mẹ/Chực vỡ òa theo bầu sinh sôi/Ngôi nhà đầm đìa trăng ngân mãi đại hồ cầm (Đồng tử).

Những bài thơ mẹ viết cho con như những bản tụng ca rực rỡ của tình mẫu tử, cũng đồng thời là những tụng ca dành cho sự sống và tình yêu trong cuộc đời rộng lớn bao la. Các em bé được sinh ra là kết quả của tình yêu và khát vọng tương lai - làm nên sự trường tồn bất diệt của loài người: Bầy con tôi phúng phính/Răng sún má lông tơ/Ham ăn như heo đói/Dắt bố mẹ vào mơ (Vi Thùy Linh).

Theo Thanh niên