Đậu đen là thực phẩm giàu dưỡng chất, chứa nhiều chất đạm thực vật, chất xơ, kali, folate, vitamin B6 và phytonutrient tốt cho sức khỏe. Không chỉ là món rẻ tiền giúp giải nhiệt trong những ngày nắng, đậu đen còn là vị thuốc được sử dụng nhiều trong dân gian. Do những giá trị dinh dưỡng, dược tính của đậu đen mang tới cho sức khỏe mà nó được nhiều người ví như "sâm đen".
BSCK2 Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng đơn vị Điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM (cơ sở 3), cho biết đậu đen là thực phẩm có nhiều giá trị dinh dưỡng và công dụng chữa bệnh tuyệt vời. Trong những ngày hè nắng nóng, đậu đen thường được chế biến thành nhiều món ăn giúp thanh nhiệt, ngon miệng và bồi bổ cho sức khỏe.
Theo Y học cổ truyền, đậu đen có vị ngọt nhạt, tính mát; có tác dụng bổ huyết, bổ can thận; giải phong nhiệt, giải độc, hạ khí, lợi tiểu. Bộ phận dùng làm thuốc là hạt có vỏ đen, nhân trắng hoặc xanh (đậu đen xanh lòng).
Theo bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ, một số món ăn từ đậu đen dễ làm và bổ dưỡng là:
- Cháo đậu đen: Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc dùng khi thời tiết nắng nóng. Cháo thích hợp cho tất cả mọi lứa tuổi, nhất là với người phải làm việc trong môi trường nắng nóng, người háo khát, người can thận âm hư gồm: Tăng huyết áp, phụ nữ tiền mãn kinh, rôm sảy, ban ngứa, suy nhược cơ thể...
Cách làm cháo đậu đen như sau: Đậu đen 50g, lá sen 1 lá, gạo tẻ 50g. Lá sen lấy loại lá bánh tẻ, loại bỏ tạp chất, thái nhỏ đem sắc 15 - 20 phút, lọc lấy nước bỏ bã. Trộn gạo tẻ, đậu đen và nước sắc lá sen vào, thêm nước cho đủ, đem ninh nhừ thành cháo.
- Chè đậu đen: Là thức uống giải khát được ưa thích trong những ngày hè. Khi nấu chè cho thêm vài hạt muối sẽ giúp cơ thể cân bằng điện giải do ra mồ hôi nhiều mất nước... Chè đậu đen có tác dụng thanh nhiệt, thải độc, bổ sung dưỡng chất cho cơ thể.
Ngoài làm món ăn ngon bổ dưỡng thì đậu đen cũng được sử dụng như một mỹ phẩm tự nhiên giúp dưỡng nhan. Chị em có thể thử làm mặt nạ đậu đen tại nhà với bột đậu đen, mật ong, bột đất sét mỗi loại một thìa hoà thành hỗn hợp. Mặt nạ này có tác dụng trị mụn.
Uống nước đậu đen ngoài hiệu quả thanh nhiệt giải độc, bồi bổ sức khỏe còn giúp da sẽ trở nên đẹp mịn màng, trắng hồng hơn.
Bác sĩ Vũ gợi ý có thể dùng bột đậu đen kết hợp với nước cam hoặc sữa chua tạo thành hỗn hợp mặt nạ giúp trắng da, dưỡng da khỏe mạnh.
Một công dụng của đậu đen không thể không nhắc tới là làm thuốc chữa bệnh.
- Chữa đái dắt: Đậu đen 15g, hạt sen 15g, rau má, hạt mã đề vừa đủ, tất cả đem sắc đặc uống thay nước chè. Hoặc đậu đen 20g, bông sứ 15g. Hai thứ sao qua, đổ ngập nước, sắc cạn còn một nửa thì uống. Uống 5-7 ngày.
- Bổ huyết tiêu độc: Hà thủ ô 12g, đậu đen 10g, lá dâu 8g, bồ công anh 12g, thổ phục linh 12g, nhân trần 10g, rau má 10g, mã đề 8g. Nấu với 750 ml nước, sắc còn 200 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn. Bài thuốc này giúp bổ huyết, thanh nhiệt, tiêu độc, rất tốt cho người có thể tạng âm hư, huyết thiếu, người gầy khô, nóng bứt rứt, lòng bàn tay bàn chân nóng, táo bón, tiểu vàng, tiểu ít…
Ngọc Minh