1. Tính năng và tác dụng của ngó sen
Ngó sen còn gọi là củ sen, là phần thân, rễ của cây sen, gồm nhiều đoạn phình ra thắt lại, giống như dây xúc xích. Cái khúc phình to ra chất xốp, có nhiều lỗ bên trong.
Ngó sen cho ta 2 vị thuốc:
- Phần phình to (ngẫu qua): Vị ngọt, tính hàn, không độc, lợi vào 3 kinh tâm, tỳ và vị.
- Phần thắt lại (ngẫu tiết): Vị ngọt chát, tính bình; vào 3 kinh can, phế và vị.
Về mặt trị liệu: Ngẫu qua có tác dụng thanh nhiệt và bổ dưỡng tốt hơn, nhưng tác dụng cầm máu không mạnh bằng ngẫu tiết.
Bên cạnh đó, tác dụng của ngó sen còn phụ thuộc vào cách bào chế, tùy theo cách thức chế biến mà "tính dược" của nó cũng sẽ khác đi, cụ thể:
- Ngó sen khi để sống có tính hàn (lạnh): Có tác dụng thanh nhiệt, tán ứ, làm cho hết nôn (chỉ ẩu), giải khát, tỉnh rượu, thường dùng để chữa trị các chứng xuất huyết do nhiệt. Đặc biệt là phụ nữ sau khi sinh đẻ thường phải kiêng những thứ sống lạnh, nhưng vẫn có thể sử dụng được ngó sen.
- Ngó sen chín có tính ôn (ấm): Có tác dụng kiện tỳ khai vị, giảm ho, dưỡng huyết, sinh cơ; dùng chữa các vết thương lở loét lâu ngày không kín miệng... Khi đã nấu chín, tuy tác dụng thanh nhiệt tán ứ của ngó sen có giảm đi một chút, nhưng tác dụng tư dưỡng và bổ âm lại tăng lên. Do đó những người tỳ vị hư nhược, nhất là người cao tuổi, ăn ngó sen chín rất tốt.
- Ngó sen sau khi đã sao cháy thành than có tác dụng cầm máu càng tốt, có thể kiềm chế, chữa trị chứng xuất huyết như chảy máu cam, ho hoặc nôn ra máu, tiểu tiện hoặc đại tiện ra máu, phụ nữ bị băng lậu...
2. Bài thuốc từ ngó sen
- Chữa sốt xuất huyết: Ngó sen 50g, lá sen 40g, rau má 30g, bông mã đề 20g. Sắc uống trong ngày.
- Phòng ngừa và chữa trị xuất huyết dạ dày: Nước ép ngó sen + nước ép củ cải. Mỗi thứ khoảng 50ml, ngày uống 2 lần, mỗi lần 100ml. Uống liên tục trong 10 ngày.
- Chữa các chứng xuất huyết như chảy máu cam, đại tiểu tiện ra máu: Ngó sen 50-100g, đem giã nát, lọc lấy nước, đun lên uống vào buổi sáng và buổi tối; Uống liền 7-10 ngày.
- Chữa ngộ độc do ăn cua cá: Ngó sen non 50g, giã nát, đem hòa với rượu, uống nóng.
- Chống nôn: Ngó sen sống 30g, gừng tươi 3g; 2 thứ giã nhỏ, lọc nước uống chữa nôn.
- Chữa ho nhiệt: Nước ép ngó sen + nước ép quả lê - mỗi thứ 100ml, trộn đều. Ngày uống 3 lần, uống liên tục trong 7 ngày.
- Trị bệnh ưa chảy máu (hemophilia): Ngó sen tươi 1000g, lê tươi 1 quả, củ mã thầy 500g, mía tươi 500g, sinh địa 250g; tất cả ép lấy nước, chia uống trong ngày , mỗi lần 50ml.
- Chữa kém ăn, mất ngủ, miệng khát, ngực bứt rứt khó chịu: Bột ngó sen 25g, gạo tẻ 25g, đem nấu cháo, chia ăn sớm- tối, có thể thêm đường, ăn khi cháo còn ấm.
- Trị các chứng mũi miệng khô, lưỡi rát, chảy máu cam do nhiệt gây nên: Ngó sen tươi 50g, gạo tẻ 50g, đường phèn vừa đủ, nấu cháo ăn.
Theo suckhoedoisong.vn